Faiz İndirimleri Ne Kadar Faydalı

7.10.2022

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 22 Eylül’de 100 baz puan(%1) faiz indirimi yaparak tüm dünya(Rusya ve Japonya dışında) merkez bankalarının aksine ikinci kez faiz indirimine gitmiş oldu. Peki neredeyse tüm dünyanın ve bilinen literatürün aksine izlenen bu faiz politikası ülkemiz ekonomisini makro açıdan nasıl etkiliyor? Bu politika bizler için ne kadar faydalı? Ya da faydalı mı?

22 Eylül TCMB faiz oranlarına ilişkin basın duyurusundan alıntı; 2022’nin ilk yarısında güçlü bir büyüme gözlemlenmiştir. Temmuz başından bu yana öncü göstergeler zayıflayan dış talebin etkisiyle büyümede bir yavaşlamaya işaret etmektedir. İstihdam kazanımları benzer ekonomilere göre daha olumlu seyretmektedir. Büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin payı artarken, turizmin cari işlemler dengesine beklentileri aşan güçlü katkısı devam etmektedir. Bunun yanında, enerji fiyatlarındaki yüksek seyir ve ana ihracat pazarlarının resesyona girme olasılığı cari denge üzerindeki riskleri canlı tutmaktadır. Cari işlemler dengesinin sürdürülebilir seviyelerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı için önem arz etmektedir. Enflasyonda gözlenen yükselişte; jeopolitik gelişmelerin yol açtığı enerji maliyeti artışlarının gecikmeli ve dolaylı etkileri, ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumlarının etkileri, küresel enerji, gıda ve tarımsal emtia fiyatlarındaki artışların oluşturduğu güçlü negatif arz şokları etkili olmaya devam etmektedir. Kurul, sürdürülebilir fiyat istikrarı ve finansal istikrarın güçlendirilmesi için atılan ve kararlılıkla uygulanan adımlar ile birlikte, küresel barış ortamının yeniden tesis edilmesiyle dezenflasyonist sürecin başlayacağını öngörmektedir…

Cari işlemler(ödemeler) dengesinden başlamak gerekirse şu an için bu noktada düşünülen ve beklenenden çok daha fazla bir artış izlemekteyiz. Bu ilerleyen dönemlerde ödeme ve borç çevirme zorlukları ayrıca yeni kredi ve finansman arayışları anlamına gelmektedir.

Enflasyon rakamları penceresinden bakarsak, makro etkiler üzerine bir de uyguladığımız faiz politikası eklenince çok farklı çarpanlara ulaşmış durumdayız.

‘Ekonomik temellerden uzak fiyat oluşumu’, metindeki bu cümle tüm sorunu anlatıyor aslında. CDS primi, enflasyon, önceki faiz toplantısı kararları v.b. tüm toplantı sonrası açıklama metinlerinde son 1 yıldır bu cümleye rastlıyoruz. Ve tam 1 yıldır merkez bankası faiz indirimi politikası izliyor; geçen sene Eylül ayında 19 olan politika faizi şuanda 12 ye gelmiş durumda.

Peki politika faizini 19’dan 12’ye indirmemize rağmen makro tarafta düzelmiş ne var? Enflasyon yüksek, kredi faizleri yüksek, CDS primimiz yüksek, cari işlemler açığımız daha fazla arttı, dış ticaret açığımız düşünülenden daha fazla…

Ben gerçekten uygulanan faiz politikasına iyi niyetli bakıp sonucunu merak edenlerdenim. Fakat faizi indirdiğinizde dolar kurunun yukarı gideceğini herkes biliyordu. Bu kur yukarı gittiğinde peşinden enflasyonist bir ortam oluşturacağını da herkes biliyordu. Enflasyonun çok yüksek olduğu ve düşük faizlerden kaynaklı reel getirinin negatif olduğu bir ortamda yatırımcı ev, araba, arsa, beyaz eşya, emtia v.b. varlıklara yönelir. Bu ürünleri satın alma eğiliminin yarattığı suni büyüme sizce orta vadede ülke ekonomisine ne kadar yarar sağlayabilir?